NGUỒN GEN ỐC ĐỤN ĐỰC
1. Mở đầu
Ốc đụn đực (Tectus
pyramis Linnaeus, 1758) là động vật thân mềm chân bụng sống ở biển thuộc họ
Turbinidae. Xà cừ của ốc này dùng để khảm tranh, vỏ loài này thường được đánh
bóng làm đồ mĩ nghệ. Ốc phân bố ở hầu hết các rạn san hô, nhưng diện tích phân
bố thường hẹp và bị chia cắt. Do đang bị khai thác quá mức ở mọi nơi, trữ lượng
giảm tới 50 % và vùng phân bố bị thu hẹp. Vì thế loài Ốc này đã được đưa vào
Sách Đỏ Việt Nam (1992).
2. Đánh giá sơ bộ nguồn gen Ốc đụn đực
2.1. Đặc điểm phân loại
Ốc Đụn đực (Tectus pyramis) là loài động vật thân mềm chân bụng, phân bố ở các vùng
biển nhiệt đới gần xích đạo trên thế giới, vị trí phân loại như sau:
Ngành
động vật thân mềm: Mollusca
Lớp chân bụng: Gastropoda
Bộ hầu: Archaeogastropoda
Họ ốc đụn: Trochidae
Giống ốc biển: Trochus
Loài: Tectus pyramis Linnaeus, 1758
Hình
1. Nguồn gen ốc Đụn đực
2.2. Đặc điểm nhận dạng
Vỏ hình chóp, cao 75mm, màu trắng đục,
đôi lúc điểm vàng. Hai vòng xoắn đầu nhẵn, mịn, các vòng còn lại sần sùi. Đường
xoắn thứ hai trở lên đến đỉnh thường có các ụ hình vảy bao quanh dạng hình răng
cưa, đế vỏ lồi, có vòng xoắn xếp không đều nhau. Rốn nông có một phiến hình chiếc
cựa gà. Màu nâu sẫm hoặc nâu vàng.
Hình 2. Kiểm tra chiều dài ốc
2.3. Đặc điểm sinh học, sinh thái
Ăn các loài rong biển
bám trên đá, trong rạn san hô. Sống ở vùng triều có khi xuống sâu 10m thường bám trên rạn
san hô, rạn đá, nơi có rong bao phủ. Sống thành nhóm nhưng không nhiều cá thể lắm.
2.4. Đặc điểm phân bố
Trong nước: Bạch Long Vỹ, Cát Bà (Hải Phòng), vịnh
Hạ Long, vịnh Bái Tử Long (Quảng Ninh); vịnh Văn Phong, Hòn Tre, Hòn Miếu, Hòn
Nội, Hòn Ngoại (Khánh Hoà); Hòn Trắc, Hòn Tre Nhỏ, Hòn Tre Lớn, Côn Đảo Nhỏ
(Côn Đảo); Đảo Trường Sa; Hòn Gỏi, hòn Mây Rút, mũi Đất Đỏ (Phú Quốc).
2.5. Hiện trạng
nguồn lợi
Phân bố ở hầu hết các rạn
san hô, nhưng diện tích phân bố thường hẹp và bị chia cắt. Do đang bị khai thác quá mức ở mọi nơi, trữ
lượng giảm tới 50 % và vùng phân bố bị thu hẹp. Xà cừ của
ốc này dùng để khảm tranh, vỏ loài này thường được đánh bóng làm đồ mĩ nghệ. Hiện
này Ốc Đụn đực đã được đưa vào Sách Đỏ Việt Nam (1992). Việc khai thác cần phải
hạn chế. Cấm nổ mìn ở các vùng có rạn san hô nơi sống của ốc, cấm dùng thuốc
gây mê để đánh cá ở rạn san hô.